Gepubliceerd: 27-01-2025, laatst gewijzigd:
27-01-2025
In sommige jaren hebben melkveebedrijven te maken met krappe marges. Weet u hoe uw bedrijf ervoor staat? Hebt u voldoende inzicht in uw situatie? We zetten de trends en mogelijke oplossingen op een rij.
De afgelopen twintig jaar verdubbelde de melkproductie op een gemiddeld bedrijf. De waarde van de grond is in die periode verdrievoudigd en de opbrengstprijs van de melk bleef nagenoeg op een vergelijkbaar niveau, we zagen slechts een kleine stijging. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat de gemiddelde kritieke opbrengstprijs de afgelopen tien jaar steeg van 30 cent naar bijna 47 cent per kilogram melk. Bijna de helft van de bedrijven heeft zelfs een kritieke opbrengstprijs van meer dan 47 cent.
Van die kritieke opbrengstprijs moet u als veehouder alle kosten en uitgaven betalen, inclusief benodigde vervangingsinvesteringen, aflossingen en privé-uitgaven. Realiseert u een hogere opbrengstprijs, dan hebt u een marge. Daarmee kunt u bijvoorbeeld tegenvallers opvangen. Tussen 2009 en 2019 was de marge gemiddeld 2,4 cent per kilogram melk per jaar. Bij een gemiddelde bedrijfsomvang van een miljoen kilogram melk, houdt u dan 24.000 euro ‘over’ op jaarbasis, ofwel 2.000 euro per maand.
Verschil tussen bedrijven
In de bedrijfsresultaten van melkveebedrijven zien we grote verschillen. De groep van de 25 procent beste bedrijven realiseert 7 cent per kilogram meer marge dan het gemiddelde bedrijf. Weet u bij welke groep uw bedrijf hoort? En weet u waar eventueel aanknopingspunten zitten voor betere bedrijfsresultaten? Kijk eens naar de gezondheid en levensduur van uw veestapel of de hoeveelheid en kwaliteit van uw (gras)landproductie. Of zet bedrijfsmiddelen efficiënter en goedkoper in, door samen te werken met een of meer collega’s. Bijvoorbeeld bij het gebruik van machines en gebruik of ruil van grond.
Bufferruimte
Hoe groter uw marge is, hoe meer bufferruimte u hebt. Een gezonde buffer geeft u financiële ruimte om een periode met zwaar weer het hoofd te bieden. Daarmee kunt u uw bedrijf ook bij tegenwind op koers houden. Zeker als extra financiering van tekorten via de bank (bijna) niet mogelijk is, wordt een bufferruimte belangrijker.
Aspecten die een positief effect hebben op de omvang van de bufferruimte:
- bedrijf in balans, met goed op elkaar afgestemde productiemiddelen
- kostenbesparing
- aanvullend inkomen van buiten het bedrijf
- geleidelijke groei
Investeren
Op veel bedrijven is het voorkomen van belasting betalen een belangrijk motief om te investeren. Dat is niet altijd de beste reden. Investeren kost liquiditeit en brengt hogere financiële verplichtingen in de toekomst. Een kritische blik op investeringen, rendement, terugverdientijd en bijbehorende lastenverzwaring is op zijn plaats. Ook na de investering moet de kostprijs passen bij uw bedrijf. Laat de nieuwe kostprijs ruimte voor voldoende marge bovenop de kritieke opbrengstprijs?
Verdienmodel
Is de buffercapaciteit van uw bedrijf laag, ook in jaren dat andere bedrijven een goede marge realiseren? Dat is een alarmsignaal voor slechte tijden. Kijk kritisch naar het huidige verdienmodel op uw melkveebedrijf. Zeker als u een bedrijfsopvolger hebt, is een goed verdienmodel van belang om te zorgen dat uw melkveehouderij aantrekkelijk is en blijft voor overname.
Nieuwe verdienmodellen in de melkveehouderij liggen op het vlak van CO2-reductie, efficiencyverbetering bij het winnen van eiwit van eigen land, toepassen van beweiding, het inspelen op andere melkstromen of een combinatie met andere activiteiten.
Productverkoop
De meeste melkveehouders leveren hun melk als grondstof aan de zuivelfabriek. Maar u hebt ook andere opties om uw product te vermarkten. Denk aan afzet via lokale markten, werken met langjarige contracten of het uitschakelen van tussenhandel. En ook voor de verkoop van (bewerkte) producten vanaf de boerderij zijn er diverse opties.
Haak bijvoorbeeld in op de wensen van de klant (personalisatie) of laat de klant juist via een abonnement betalen voor verleende services (servitization). Ook sociaal ondernemen is een optie, hierbij zet u nadrukkelijk in op het voorzien van een maatschappelijke behoefte.
Omgaan met risico’s
Hoe gaat u om met (financiële) risico’s? U kunt kiezen voor accepteren, verminderen, vermijden, spreiden of het overdragen van risico’s. Denk bijvoorbeeld aan een tweede bedrijfstak, verzekeringen, langdurig vastzetten van rente, afdekking van de melkprijs, inkoop van voer, energie of kunstmest via termijncontracten of voorkoop.
Zorg voor inzicht
Wanneer hebt u uw financiële situatie voor het laatst goed doorgelicht? Weet u wat uw kritieke kostprijs is en hoe groot de marge is? En hoe gaat u om met (het afdekken van) financiële risico’s? Om grip te houden op deze zaken hebben we een aantal adviezen voor de korte en langere termijn.
Korte termijn
- Stel een liquiditeitsprognose op, houd rekening met een melkprijsdaling.
- Beoordeel de beschikbare en te realiseren marge en bufferruimte op uw bedrijf.
- Verwacht u een liquiditeitstekort? Neem tijdig contact op met de bank.
Langere termijn
- Beoordeel de mogelijkheden voor verbetering van uw bedrijfsresultaten, bijvoorbeeld via bedrijfsvergelijking. Kijk niet alleen naar de financiële prestaties, maar ook naar scores op het gebied van duurzaamheid.
- Onderzoek de mogelijkheden voor nieuwe verdienmodellen en risicobeheersing.
- Vul uw reservepot daadwerkelijk (bij) zodra de financiële ruimte dat toelaat.
Meer weten?
Wilt u meer weten over inzicht in uw situatie? De specialisten van Flynth kunnen helpen bij het inzicht en kunnen u adviseren over een financiële strategie die past bij u en bij de situatie van uw bedrijf. Neem contact op met uw adviseur van Flynth of vul onderstaand contactformulier in.