Gepubliceerd: 27-05-2024, laatst gewijzigd:
31-05-2024
Afgelopen week presenteerden de vier formerende partijen het Hoofdlijnenakkoord 2024-2028 met tien hoofdpunten. Als vierde punt wordt genoemd: een goede toekomst voor landbouw en visserij, voor voedselzekerheid, voor natuur. Trots, lef en hoop en het kunnen verdienen van een goede boterham zijn de kern van het land- en tuinbouw-, visserij- en natuurbeleid. In dit artikel leest u de kernpunten in het hoofdlijnenakkoord met betrekking tot landbouw en visserij.
Boeren, tuinders en vissers koesteren
Het ministerie van LNV krijgt een nieuwe, uitgebreidere naam en gaat het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heten. Eén van de kernpunten in het hoofdlijnenakkoord is het koesteren van boeren, tuinders en vissers, omdat ze belangrijk zijn voor de voedselvoorziening, het Nederlandse cultuurlandschap en de bescherming van hoogwaardig landbouwgrond. Sturing op gedwongen krimp van de veestapel past hier niet bij, instandhouding van belangrijke natuur wel. De vier partijen vinden extra aandacht voor het toekomstperspectief voor jonge boeren belangrijk.
Aanpassing Europese richtlijnen
De inzet is om Europese richtlijnen zo aan te passen dat ze werkbaar zijn en het verdienmodel ondersteunen. Hierbij gaat het om:
- een nieuwe, regio-specifieke derogatie van de Nitraatrichtlijn
- beperking van derogatievrije zones (overgangsgebieden) rondom Natura-2000
- verkleining van bufferstroken naar 100 meter
- schrappen van de maximale hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest van 170 kilogram per hectare uit de Nitraatrichtlijn.
- herijking van de Natura-2000-gebieden (geen ‘snippernatuur’)
De formerende partijen willen geen nieuwe nationale koppen op Europees beleid. En bestaande koppen worden zo maximaal mogelijk geschrapt. Ook willen ze niet importeren wat we in Nederland niet mogen produceren en staat bij het afsluiten van internationale handelsverdragen het gelijke speelveld voorop. Ter voorkoming van rechtszaken achteraf, wordt wet- en regelgeving aan de voorkant scherper juridisch getoetst.
Vakkennis van boeren centraal
De vakkennis van boeren en tuinders staat centraal. We maken een overstap van middel- naar doelsturing, waarbij de boer aan het roer staat. Om hier invulling aan te geven worden voor natuur, waterkwaliteit, klimaat en luchtverontreiniging waar mogelijk bedrijfsspecifieke emissiedoelen geformuleerd. Om te bereiken dat boeren weten waar ze aan toe zijn en zelf kunnen sturen op doelen, die integraal gehaald worden, wordt zo snel mogelijk, juridisch houdbaar, een ‘afrekenbare stoffenbalans’ ontwikkeld. Begonnen wordt met onderdelen die snel uitvoerbaar zijn.
Er vindt geregeld overleg plaats met land- en tuinbouwbouworganisaties en de visserij, over wat in de praktijk werkt.
Mestcrisis
De mestcrisis krijgt urgente aandacht, zodat er geen sprake is van een generieke korting. Nederland gaat haar best doen om in Brussel aan te tonen dat bepaalde gebieden niet langer kwetsbaar zijn. De norm van 170 kilogram stikstof per hectare uit dierlijke mest geldt alleen in kwetsbare gebieden, waardoor er meer plaatsingsruimte voor mest moet zijn. De stikstof- en fosfaatnormen in oppervlaktewater worden in lijn gebracht met België en Duitsland, waarmee het areaal nutriënten verontreinigde gebieden wordt teruggebracht.
De inzet is om de afbouw van de huidige derogatie terug te draaien en met de EU tot betere en in de praktijkwerkbare normen en afspraken te komen. Ondertussen wordt bekeken welke noodmaatregelen er nodig zijn om de mestcrisis op te lossen. Samenwerking tussen akkerbouwers en veebedrijven wordt gestimuleerd en waar mogelijk worden de verschillen in het mestbeleid voor gras- en akkerland opgeheven. Dit zou ook meer mesttoepassingsruimte creëren.
Innovatie
Er komt ruimte voor innovatie. Dit begrip wordt breed opgevat, inclusief voer en management. Door de aanpassing van procedures kunnen nieuwe vindingen sneller toegepast worden om doelen te halen. Met het oog op de besparing van arbeidskrachten wordt een apart innovatieprogramma voor robotisering opgetuigd.
Verdienmodellen
Voor een goede boterham voor agrarische ondernemers wordt ingezet op beloning van agrarisch natuurbeheer en ecosysteemdiensten met langjarige marktconforme financiële zekerheid. Nieuwe verdienmodellen worden ontwikkeld en de voedselketen draagt bij aan het verdienmodel. Dat geldt ook voor industrie en banken. Rode diesel komt terug. Er wordt perspectief geboden, waarbij het verdienmodel verbetert en er aandacht is voor innoveren, extensiveren, verplaatsen en stoppen
Fiscaal vriendelijk stoppen
Een ruimhartige vrijwillige en langdurige stoppersregeling vindt fiscaal vriendelijk plaats. Is er uitkoop nodig, dan wordt er gericht op verouderde bedrijven met de minst gunstige omstandigheden voor klimaat, milieu en dierenwelzijn. Agrarische ondernemers die gebruikmaken van de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv en Lbv-plus) krijgen uitstel van de sloopverplichting, totdat de mestmarkt weer stabiel is.
Vergunningverlening
Het gebruik van modellen wordt mede gebaseerd op meten en weten, praktijkwaarnemingen en - zodra het mogelijk is - vervanging van de AERIUS-calculator. Ook komt er een nieuw stelsel voor de beoordeling van emissiearme stallen en stalsystemen, dat zoveel mogelijk is gebaseerd op bedrijfsmetingen.
De Rijksoverheid pakt de regie op de vergunningverlening voor mestverwerking, waarbij de problemen rond vergunningverlening in samenwerking met provincies en gemeenten daadkrachtig worden opgelost.
Dierwaardigheid
Bij de stappen naar een toekomstbestendige, nog meer dierwaardige veehouderij, wordt per diersoort vastgelegd waar stallen aan moeten voldoen op lange termijn. Met aandacht voor de investeringen die hiervoor nodig zijn en welk deel daarvan kan worden terugverdiend. Zo nodig kan de overheid een bijdrage leveren. Er wordt bekeken hoe het vervoer van dieren over lange afstand beëindigd moet worden
Natuurherstelbeleid
Waar nodig wordt gewerkt met gebiedsgerichte instandhouding en landbouwinclusieve natuur. De daadwerkelijk gemeten staat van de natuur is leidend voor het natuurbeleid. De kritische depositiewaarde wordt uit de wet gehaald en vervangen door een juridisch houdbaar alternatief.
De stikstofaanpak wordt gebaseerd op bedrijfsspecifieke emissiedoelen, gebaseerd op de gebiedsgerichte aanpak. Om stikstofruimte te creëren en extern salderen in elke provincie mogelijk te maken is stikstofreductie noodzakelijk. Deze stikstofreductie vindt plaats waar dat aantoonbaar nodig is. Er komt een juridisch houdbare, wetenschappelijk verantwoorde rekenkundige ondergrens, dan wel drempelwaarde, van minimaal één mol per hectare per jaar. ‘PAS-melders’ worden met voorrang gelegaliseerd.
Visserij
De inzet is een goede boterham voor vissers en de visserijsector. Met maximale ondersteuning bij het krijgen van een toekomstbestendige vloot en ondersteuning bij innovaties, veiligheid en de ontwikkeling van duurzame vistechnieken. Waarbij alles op alles wordt gezet om pulsvisserij weer toe te staan. En betere toegang te organiseren tot de Noordzee en andere visgronden met voldoende ruimte voor de visserij. Er wordt gezocht naar ‘visakkers’, waar de bodemvisserij en garnalenvisserij voorrang krijgen.
Van hoofdlijnenakkoord naar regeerakkoord
Dit artikel is gebaseerd op de informatie zoals deze op 21 mei 2024 bekend was. Het huidige hoofdlijnenakkoord moet, na de verdere formatie, nog leiden tot een regeerakkoord. Een deel van de maatregelen is al vrij concreet, andere maatregelen zijn nog uit te werken voornemens. De plannen moeten echter nog in wetsvoorstellen worden vastgelegd en akkoord worden bevonden door de Tweede en Eerste Kamer. De maatregelen zijn dus vooralsnog alleen voorgenomen en het is niet zeker of ze ook daadwerkelijk doorgang vinden. Toch is het belangrijk voor u om op de hoogte te zijn van de inhoud van het hoofdlijnenakkoord en hiermee waar mogelijk al rekening te houden op uw bedrijf.
Meer weten?
In dit artikel zijn we ingegaan op de kernpunten specifiek voor de land- en tuinbouw en visserij. Het Hoofdlijnenakkoord bevat ook negen andere hoofdpunten. Bijvoorbeeld met aandacht voor energie, arbeid en vestigingsklimaat. Ook is er in het Hoofdlijnenakkoord veel aandacht voor fiscale maatregelen. Wilt u meer weten informatie over deze onderwerpen? Of hebt u andere punten waarover u wilt sparren? Neem contact op met uw adviseur van Flynth of vul onderstaand formulier in.