Familielid in dienst: wel of geen sociale verzekeringsplicht?

In de meeste gevallen zijn werkgevers verplicht hun werknemers sociaal te verzekeren. Maar wat als een familielid het bedrijf betrekt? Dan is er soms géén sprake van een gezagsverhouding. Hoe zit dat tegenwoordig?

Een werknemer is verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen voor werkloosheid (WW) en arbeidsongeschiktheid (WAO/WIA) als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:

1. Er is sprake van loon.
2. Er is sprake van een persoonlijke arbeidsverplichting.
3. Er is sprake van werkgeversgezag.

Familie van de baas

Heeft u een familielid in dienst? Dan kan het zijn dat de familierelatie belangrijker is dan de werkgever-werknemer-relatie. Er is dan geen sprake van werkgeversgezag. In dat geval geldt er geen sociale verzekeringsplicht – en heeft de werknemer ook geen recht op uitkering bij arbeidsongeschiktheid of werkloosheid.

Zo was het vroeger

Vroeger hanteerde de Centrale Raad van Beroep dit uitgangspunt: het bestaan van een privaatrechtelijke dienstbetrekking tussen familieleden wordt vaak niet aannemelijk beschouwd vanwege het ontbreken van een vereiste gezagsverhouding. De familieverhouding overheerst. Om die reden werden familieleden in het bedrijf vaak niet verzekerd voor werknemersverzekeringen.

Nu wel verplicht

De laatste jaren neemt de Centrale Raad van Beroep een ander standpunt in. Dit houdt in dat de arbeidsrelatie tussen familieleden getoetst moet worden aan de bovengenoemde drie elementen. Dan wordt bepaald of er sprake is van een privaatrechtelijke dienstbetrekking.

Aan punt één en twee wordt altijd wel voldaan, maar hoe zit het met punt drie: de gezagsverhouding?

Toetsen van gezagsverhouding

Om te bepalen of er bij een familielid ook sprake is van een gezagsverhouding, wordt gekeken of de feitelijke situatie meer lijkt op die van een ‘gewone’ werknemer. Factoren die hierin meespelen zijn onder meer de afgesproken arbeidstijden en het salaris van de werknemer.

Tegenwoordig beoordelen de Belastingdienst en de Centrale Raad van Beroep steeds vaker dat de werkgever-werknemer-relatie prevaleert boven de familierelatie.

Tip: familieleden opnieuw beoordelen

Flynth adviseert u om elke arbeidsrelatie tussen werkgever en familieleden opnieuw te beoordelen. Daarbij gaat u na: is de keuze die destijds is gemaakt nog conform de huidige wetgeving?

Meer informatie

Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Neem contact op met uw adviseur. Flynth is bereikbaar via e-mail arbeidszaken@flynth.nl of telefoonnummer 088 236 73 50.